Xác định điều kiện lan truyền sóng vô tuyến trong khí quyển khu vực Hà Nội sử dụng số liệu cắt lớp vô tuyến

Abstract

Bài báo sử dụng số liệu cắt lớp vô tuyến của vệ tinh COSMIC để xác định độ khúc xạ vô tuyến và điều kiện lan truyền sóng trong khí quyển tầng đối lưu khu vực Hà Nội. Phương pháp sử dụng ở đây có ưu điểm là cho phép xác định được cấu trúc không gian của độ khúc xạ vô tuyến trong phạm vi rộng, dùng được các kết quả đo viễn thám trước đó ở các độ cao khác nhau và trong khoảng thời gian dài. Nội dung nghiên cứu sử dụng số liệu cắt lớp vô tuyến các năm 2014-2016 chỉ ra độ khúc xạ vô tuyến có xu hướng giảm theo độ cao, giá trị độ khúc xạ vô tuyến trung bình cao nhất là 368 N-units, chênh lệch độ khúc xạ vô tuyến lớn nhất giữa các năm thường ở mức 11 N-units, ở độ cao lớn giá trị độ khúc xạ vô tuyến gần giống so với giá trị ở mô hình chuẩn của ITU-R trong khi ở độ cao nhỏ chênh lệch giữa giá trị độ khúc xạ vô tuyến theo mô hình và giá trị quan sát được lên tới 70 N-units, giá trị độ dốc khúc xạ vô tuyến và hệ số bán kính trái đất hiệu dụng được chứng minh là không phụ thuộc vào độ cao, trong phạm vi từ 10-36 km tia sóng có bề lõm hướng xuống dưới, hướng lan truyền sóng tương đối ổn định, trong phạm vi dưới 10 km độ khúc xạ vô tuyến thay đổi nhiều theo độ cao làm ảnh hưởng nhiều đến hướng lan truyền của tia sóng.